Novruz gelir, Yaz gelir!

Novruz gelir, yaz gelir, 

Bir elinde saz gelir!

Novruz bayramı Azerilerin milli bayramıdır. Martın 20 ve 21'de kutlanan bu bayramın heyecanı daha ilk cemre girer girmez (azerice: çerşenbe akşamları) başlar. Norvuzun sembolü olan Semeni için kadınlar buğday ıslatmağa başlar, bahçeler ve evler derinden temizlener, eski eşyalar atılar ve bayrama özel tatlıları yapmak için komşu kadınlar, eltiler, görümceler her gün birinin evinde toplanarak şekerbura, baklava, şorgoğal, kete ve diğer tatlıları pişirmeye başlarlar. 

Cemrelerde çocuklar ve gençler mahallelerde kocaman ateş (tongal) yakar ve üzerinden atılarak 'ağırlığım, uğurluğum ateşte yansın' derler.

Novruz Tongalı 

Son çarşamba (Azerice: Ahır çerşenbe) neredeyse Novruz bayramı kadar önemli bir şekilde kutlanar Azerbaycan'da. O akşam, gençler kapı kapı dolaşıb şapka yahut havlu ataraq fındıq, ceviz, boyanmış yumurta, tatlı ve para toplarlar. Buna Azerbaycan'da 'papaqattı' yahut 'gurşakattı' denir. 'Ahır çerşenbe'de bir dilek tutularak gizlice komşu kapısı dinlenir, o evden hoş ve güzel sözler duyularsa dileğin gerçekleşecek demektir. Bu yüzden de o akşam herkes evinde güzel ve hoş sözler söyler:)

'Ahır çerşenbe'de genç kızlar fal bakar, gençler ateşin etrafında toplanarak yumurta dövüşdürer, insanlar yakınlarının mezarlarını ziyaret eder ve bir birilerine pay göndererler. 

Novruz honçası yahut bohçası

Novruz bayramının en önemli ve eğlenceli adetlerinden biri de evlerde hazırlanan ve en baş köşeye konulan 'Novruz honça'sıdır. Honçada neler neler olmaz ki: findik, ceviz, badem, kestane, çeşit çeşit şekerlemeler, şekerbura, baklava, şorgoğalı, kete, soğan kabuğuyla boyanmış yumurtalar ve semeni. Novruz'un son çarşambasında Novruz honçasının kenarlarına evdeki insanların sayına göre rengarenk mumlar dizerler. 

Semeni

Semeni

Semeni Novruz bayramının sembölüdür. Yaşam otu da denilen Semeni canlanmanın, ilk baharın habercisidir. Novruz bayramından 5-10 gün önce ıslatılan buğday, daha sonra özel tabaklara konularak hergün sulanar. Ve Novruz bayramına kadar yemyeşil olar. Semeni'nin beline kırmızı band bağlarlar ki, daha çox bereket ve mutluluk getirsin.

Kosa ve Keçel

'Kosa ile Keçel'

'Kosa ve Keçel'e Novruz folkloruna has ikili de diye biliriz. Biri kel (kışı sembolize eder), digeri gür saçlı (baharı sembolize eder) olan bu ikili arasındakı komik diyaloglar ve oynadıkları oyunlar Novruz'a ayrı bir hava katmaktadır. 

Novruz sofrası

Novruz bayramının tabii ki en güzel yanı ailecek bir sofra etrafında toplanmaktır. Novruz sofrası bir birinden lezzetli yemekler, tatlılar, şerbetler ve çeşitli çerezlerle donatılır. 

Turşu karalı plov, yaprak sarma, levengi tavuk yahut balık, salatalar Novruz sofrasının olmazsa olmazlarındandır. 

Tatlılardan şekerbura, baklava, kete, şorqoğal yemekten sonra ağızlarda uzun zaman unutulmaz tat bırakan lezzetler arasında yer almaktalar. 

Yemek ve tatlılardan sonra ailecek herkes fındık, ceviz, kestane, badem ve diğer çerezler eşliğinde sohbetler eder, yaşlılar eski günlerdeki hikayelerini anlatar, gençler tavla, domino ve diğer oyunlar oynayarak bayramın tadını çıkararlar.

Kete

Novruz sofrası

Azeri baklavası

Şorgoğal

Azeri Pilavı

Novruz'un tarihçesi

Novruz Bayramı ya da kısaca Nevruz; (Farsça: نوروز - Noruz, Kürtçe: Newroz, Özbekçe: Navruz, Türkmence: Nowruz, Kazakça: Naurız, Kırgızca: Nooruz, Azerice: Novruz, Kırım Tatarcası: Navrez) Farslar, Kürtler, Zazalar, Azeriler, Anadolu Türkleri, Afganlar, Arnavutlar, Gürcüler, Türkmenler, Tacikler, Özbekler, Kırgızlar, Karakalpaklar, Kazaklar tarafından kutlanan geleneksel yeni yıl ya da doğanın uyanışı ve bahar bayramı.

Yazılı olarak ilk kez 2. yüzyılda Pers kaynaklarında adı geçen Nevruz, İran ve Bahai takvimlerine göre yılın ilk gününü temsil eder. Günümüz İran'ında, her ne kadar İslami bir kökeni olmasa da bir şenlik olarak kutlanır. Bazı topluluklar bu bayramı 21 Mart'ta kutlarken, diğerleri Kuzey yarım kürede ilkbaharın başlamasını temsilen, 22 veya 23 Mart'ta kutlarlar. Aynı zamanda, Zerdüştlük, hem de Bahailer için de kutsal bir gündür ve tatil olarak kutlanır. 

Anadolu ve Orta Asya Türk halklarında da Göktürklerin Ergenekon'dan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişi olarak kutlanır.

2010'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 3000 yıldan beri kutlanmakta olan Pers kökenli bu şenliği, Dünya Nevruz Bayramı ilan etmiştir. 28 Eylül - 2 Ekim 2009 arasında Abu Dhabi'de hükümetler arası toplanan Birleşmiş Milletler Manevi Kültür Mirası Koruma Kurulu, Nevruzu Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi 'ne dahil etmiştir. 2010'dan başlayarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 21 Mart'ı "Dünya Nevruz Bayramı" olarak kabul etmektedir.