Azerilerin çay aşk’ı

Kimin ağrıyır canı, bol çay içsin mercanı. Her bir derdin dermanı çay çay çay...

Çaya olan tutkularını türkülerinde böyle dile getiriyor Azeriler...

Çay Azerbaycanlıların vazgeçilmez sıcak içeceğidir.

Azeriler günün her saatinde, kahvaltıdan akşam yatana kadar çay içmekten asla bıkmazlar.

Azerbaycan’da çayı kırtlama içerler ve yanında reçel (azerice mürebbe), çeşitli tatlılar da ikram ederler.

Özel ‘armudu stekan’da (armud şeklinde olan bardak) sunulan çayı Azeriler ‘pürrengi’ (tavşan kanı) içmeği severler. 

Bakü dahil olmak üzere memleketin her yerinde ‘Çayhana’lar faaliyet göstermektedir. Burada sadece çay sunulmaktadır ve tavla oynanmaktadır.

Çayhana (foto: Kamer Afshani)

Eskiden ‘Çayhana’lara sadece erkekler giderlerdi ama son zamanlarda uzun mesafeli yol kenarlarındakı ve şehir merkezlerindeki ‘Çayhana’larda kadınlara da rastlamak mümkündür.

Azerbaycan’da kız istemeye gelenlere de çay ikram ederler. Kız tarafı ‘çayınızı şirin edin’ (yani çayınıza şeker salın) söylerse, kızlarını vermeye razı olduklarını belli ederler.

Semaver

Eskiden çayı hep semaverde yaparlarmış. Lakin semaver de diğer milli aksesuarlar gibi modern hayata yenilmiş ve yerini çaydanlığa bırakmıştır. Ama buna rağmen hala köylerde ve şehirdeki bazi milli yemekler sunan restoranlarda çayı semaverde demlerler.

Yemekten hemen sonra Azeriler mutlaka çay içerler. Belki de bu yüzdendir ki, yemeklerinin yağlı ve ağır olmasına rağmen Azeriler arasında pek az şişmana rastlanır.

Azerbaycan’da çayın bir çok hastalıklarda da faydalı olduğuna inanılmaktadır. Mesela, baş ağrısında mutlaka tavşan kanı çay içerler. Ve gerçekten de işe yarar!

-Gözler soğuk aldığında ya da göz şişkinliklerinde ılık çayla pansuman yaparlar.

-Karın ağrısı ve sancılar zamanı da çay içmeğe üstünlük vererler.

-Başı dönen adama hemen bol şekerli çay içirirler.

-Zayıflamak için de bol bol çay içenler vardır Azerbaycan’da.

Ve sonda, Azerbaycanda ‘çay süfresi’nde (çay sofrası) leblebi (ceviz ve fındık içi, kuru üzüm ve kayısı, fıstık) da ikram edilmektedir.

P.S. Azerbaycan’da en güzel ve kaliteli çay içmek isteyenler Bakü’den 280 km uzaklıkta yerleşen Lenkeran’a gitmeleri gerekecek. Çünki Azerbaycan’da ilk çay bitkisi 1912’de Lenkeran’da dikilmiştir ve ilk çay fabrikası 1937’de bu şehirde kurulmuştur.

Lenkeran çayını tadanlar gerçekten bugüne kadar içtikleri çayların ne olduklarını düşünmeden edemicekler.

Nefis kokusu, ‘horoz pipiyi’ (kan kırmızı) rengi ve ağzınızda bırakacak  farklı tadıyla Lenkeran çayına aşık olucaksınız!

Ama bu harika çayı içmeniz için elinizi cebinize salmanız gerekecek. Çünki bu çayın bir kilosu yaklaşık 30-40 avrodan başlayarak 60-70 avroya kadar artmaktadır.  

Çayhana (Foto: Kamer Afshani)